Καλωσόρισμα

Αυτός ο τόπος προσφέρει πλούσια επιστημονική ενημέρωση πάνω σε θέματα ψυχικής υγείας και όχι μόνο! Θα βρείτε άρθρα που αφορούν την ψυχιατρική, την ψυχολογία, την αυτογνωσία και την αυτοανάπτυξη.
Επιπλέον θα διαβάσετε αποσπάσματα από αληθινές ανθρώπινες ιστορίες, που περιγράφουν γλαφυρά το ταξίδι της ψυχής μέσα από τον πόνο και το σκοτάδι προς το φως και τη γαλήνη. Τέλος δίνει τη δυνατότητα επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων πάνω σε συναφή θέματα. Εύχομαι η περιήγησή σας να είναι χρήσιμη και ενδιαφέρουσα. Δεκτές παρατηρήσεις, ερωτήσεις και προτάσεις.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Oι πληροφορίες που παρέχονται έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη γνωμάτευση και τη θεραπεία του ειδικού!

Τι είναι η Ψυχοσύνθεση


Η Ψυχοσύνθεση είναι μια ψυχολογική θεωρία και πρακτική, που αναπτύχθηκε από την ψυχανάλυση και εξελίχθηκε στην Ανθρωπιστική-Υπαρξιακή ψυχολογία και ακολούθως στην Υπερπροσωπική ψυχολογία. Εμπνευστής της ο Ιταλός ψυχίατρος Roberto Assagioli (1888-1974). Φίλος του C.G. Jung και μέλος της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, ο Assagioli απομακρίνθηκε σταδιακά από τη φροϋδική σκέψη, που θεωρούσε δύσκαμπτη και περιορισμένη, σε σχέση με την ευρύτητα και πολυπλοκότητα του ανθρώπινου ψυχισμού.
Κεντρική και προτότυπη θέση της Ψυχοσύνθεσης είναι ότι την αναλυτική φάση της ψυχοθεραπείας πρέπει να ακολουθεί μιά συνθετική, που να στοχεύει στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.

29/6/08

ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ


POST- PARTUM DEPRESSION

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια συχνή μορφή ψυχικής διαταραχής που πλήττει τις γυναίκες την τρίτη η τέταρτη ημέρα της λοχείας και που διαρκεί μερικές ημέρες, αλλά που μπορεί να πάρει και τη μορφή κανονικής κατάθλιψης, συνοδευόμενη από ψυχωσική συμπτωματολογία, στις σοβαρότερες περιπτώσεις.
Περισσότερες από το 70% των μητέρων, μετά τη γέννα, εμφανίζουν ελαφρά συμπτώματα κατάθλιψης, που ο Άγγλος ψυχαναλυτής Donald Winnicott ονόμασε “baby blues”, αναφερόμενος στο μελαγχολικό συναίσθημα (blues) που χαρακτηρίζει το φαινόμενο. Πρόκειται για μια συχνή αντίδραση, τα συμπτώματα της οποίας περιλαμβάνουν κρίσεις αναίτιου κλάματος, ευερεθιστότητα και ανησυχία, που τείνουν γενικά να εξαφανιστούν σε διάστημα λίγων ημερών.
Πολύ πιο σοβαρά και διαρκή είναι τα συμπτώματα της «επιλόχειaς κατάθλιψης», που μπορεί να διαρκέσουν ακόμα και ένα ολόκληρο χρόνο και περιλαμβάνουν:

νωθρότητα

κούραση

εξάντληση

απελπισία

ανορεξία

αϋπνία ή υπνηλία

σύγχυση

ευ συγκινησία

αδιαφορία για το μωρό

φόβος μήπως κάνει κακό στο μωρό ή στον εαυτό της

απότομες αλλαγές της διάθεσης


Η ιατρική επιστήμη δεν προσφέρει ακόμη ασφαλείς εξηγήσεις σχετικά με τα αίτια του φαινομένου, παρότι σε μερικές μελέτες αποδίδεται η επιλόχειος κατάθλιψη στις ορμονικές αλλαγές της γυναίκας μετά την γέννα, ειδικά στην πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων και της προγεστερόνης . Παρόμοια ερμηνεία χρησιμοποιείται και στην αιτιολόγηση των προ-εμμηνορυσιακών συμπτωμάτων. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλοί ψυχολογικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της επιλόχειας κατάθλιψης, συνδεδεμένοι με τις αλλαγές που ακολουθούν τη γέννα : αλλαγή του κοινωνικού ρόλο της γυναίκας, ο φόβος για τις επερχόμενες ευθύνες, οι αλλαγές στη φυσική της εμφάνιση, κ.λ.π. Η συμπτωματολογία μπορεί να είναι ελαφριά και να εξαφανιστεί σε λίγο διάστημα, αλλά εάν έχει μεγαλύτερη διάρκεια και βαρύτητα (επιλόχειος ψύχωση), χρειάζεται η βοήθεια του ψυχιάτρου.

Οι κλινικές μορφές που συνήθως, αλλά όχι ορθά, ονομάζονται «επιλόχειος κατάθλιψη» είναι ουσιαστικά τρεις :

1. Η “baby blues” (επιλόχειος μελαγχολία;)

2. Η επιλόχειος κατάθλιψη

3. Η επιλόχειος ψύχωση


Η επιλόχειος μελαγχολία (babyblues)

Εμφανίζεται με συχνές και παρατεταμένες κρίσεις κλάματος, θλίψη και άγχος. Αν και δημιουργεί αμηχανία, τείνει να εξαφανιστεί σε δεκαπέντε το πολύ μέρες, χωρίς να χρειάζεται ειδική θεραπεία εκτός από υπομονή και υποστήριξη από το άμεσο περιβάλλον.



Η επιλόχειος κατάθλιψη


Τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν εμφανίζονται με μεταβαλλόμενη διάρκεια και συχνότητα, αλά με ένταση μεγαλύτερη από εκείνη του “babyblues”. Το φαινόμενο συναντάται στο 10% των λεχώνων, με μια αύξηση στο 30% εάν έχουν παρουσιάσει την ίδια διαταραχή σε προηγούμενη γέννα. Το ποσοστό του κινδύνου αυξάνει αισθητά εάν η γυναίκα πάσχει ήδη από κάποια ψυχική διαταραχή. Η διάρκεια της συμπτωματολογίας κυμαίνεται από κάποιες εβδομάδες έως και χρόνο, με κίνδυνο υποτροπών και η θεραπεία συνίσταται στη χορήγηση αντικαταθλιπτικών ( με διακοπή του θηλασμού) και ψυχοθεραπεία,που πρέπει να συνεχιστεί και μετά την εξάλειψη των συμπτωμάτων.


Η επιλόχειος ψύχωση

Είναι η πιο βαριά μορφή επιλόχειας κατάθλιψης και απαιτεί δραστική τάσεις αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ψυχοκινητική διέγερση, σύγχυση, απαισιοδοξία, κοινωνική δυσφορία, αυπνία, παράνοια, ψευδαισθήσεις, αυτοκτονικό ή ανθρωποκτονικό ιδεασμό προς το βρέφος. Η συχνότητα είναι μια στις χίλιες γέννες και σε μερικές περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική, όπου θα ακολουθηθεί ειδική αντιψυχωσική αγωγή.


Η πρόληψη της επιλόχειας κατάθλιψης


Παρά τις αναγνωρισμένες φυσιολογικές αιτίες που βρίσκονται στη βάση της επιλόχειας κατάθλιψης, είναι δυνατό να υπάρξει πρόληψη ή τουλάχιστον μείωση της βαρύτητας του φαινομένου, με ειδικούς χειρισμούς προς τη μητέρα και προς το περιβάλλον. Για τη μητέρα είναι σημαντικό να μειωθούν οι επισκέψεις των συγγενών και φίλων μετά την επιστροφή στο σπίτι, να κοιμάται τις ίδιες ώρες με το μωρό, να ακολουθεί μια σωστή δίαιτα που να αποφεύγει τα διεγερτικά, όπως ο καφές και το αλκοόλ, να ζητάει βοήθεια όποτε τη χρειάζεται, να διατηρεί την επαφή με τα αγαπημένα πρόσωπα, να ενισχύσει τη σχέση με τον σύντροφο και προ παντός να έχει μια ορθή πληροφόρηση και αποδοχή της κατάστασής της.

Από μέρους του συζύγου και των συγγενών μπορεί να είναι χρήσιμη η προσφορά βοήθειας με τις δουλειές του σπιτιού, στη γενικότερη ελάφρυνση της μητέρας και στην ψυχολογική κατανόηση και στήριξη, όποτε αυτή το ζητάει. Η ενοχοποίηση, οι εντάσεις και ο εκνευρισμός μόνο καλό δεν υπόσχονται...


Το πρόβλημα της επιλόχειας κατάθλιψης είναι πολύ σοβαρό και στις Η.Π.Α. έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης της κοινής γνώμης στην οποία πρωτοστατούν διάσημες μητέρες από τον καλλιτεχνικό χώρο (όπως η Gwyneth Paltrow, η Britney Spears και η Brooke Shilds) και όχι μόνο, που είχαν οι ίδιες περάσει τη δύσκολη αυτή δοκιμασία.




28/6/08

ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΟΤΗΤΑ


Έχουν μεταφερθεί αποσπασματικές πληροφορίες στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο από μη ειδικούς, σχετικά με την αύξηση της αυτοκτονικής συμπεριφοράς σε ασθενείς υπό αντικαταθλιπτική αγωγή, γεγονός που οδήγησε σε ανακρίβειες και παραποιήσεις της αλήθειας , προκαλώντας αδικαιολόγητη ανησυχία στους ασθενείς υπό αγωγή, αλλά κυρίως σ’αυτούς που χρειάζονται να αρχίσουν την αγωγή.

Να δούμε πως έχουν ακριβώς τα γεγονότα. Ο Αμερικανικός οργανισμός για τον έλεγχο των φαρμάκων (Food and Drug Administration : FDA ) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά σε νεαρούς ασθενείς και στους πρώτους δύο μήνες της θεραπείας, αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας και υποχρέωσε τις φαρμακευτικές εταιρίες να αναγράφουν την σχετική προειδοποίηση στα φύλλα οδηγιών. Η πρωτοβουλία του FDA είναι αποτέλεσμα μιας έρευνας, που άρχισε το 2005, και αφορούσε εβδομήντα χιλιάδες ασθενείς σε θεραπεία με αντικαταθλιπτικά. Η έρευνα υπογράμμισε εντούτοις ότι η μη θεραπευμένη κατάθλιψη οδηγεί σε πολλαπλάσιο κίνδυνο αυτοκτονίας και ο Steven Galson, διευθυντής του κέντρου για την αξιολόγηση και την έρευνα των φαρμάκων του FDA, συμβουλεύει τους ασθενείς σε αγωγή με αντικαταθλιπτικά να μη διακόψουν τη θεραπεία τους. Σύμφωνα με τον Hagop Soren Akiskal, του Διεθνούς Κέντρου για τις Διαταραχές του Συναισθήματος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, μια ορθολογική χρήση των αντικαταθλιπτικών, στην πραγματικότητα προφυλάσσει τους ασθενείς από αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Η μελέτη έδειξε ότι, μετά την ηλικία των 25 χρόνων, η αύξηση του κινδύνου δεν υπάρχει και αντίθετα μειώνεται στους ασθενείς πάνω από τα 65.

Η αύξηση των αυτοκτονιών στις πρώτες φάσεις της αντικαταθλιπτικής θεραπείας οφείλεται στην αύξηση της σωματικής ενέργειας του ασθενούς, πριν από την βελτίωση του συναισθήματος, που ακολουθεί με μικρή καθυστέρηση. Ο ασθενής, δηλαδή, διαθέτει την απαιτούμενη ενέργεια που απαιτείται για να υλοποιήσει την πράξη του. Ο ψυχίατρος, που γνωρίζει αυτή την προσωρινή δυναμική της αντικαταθλιπτικής θεραπείας, δίνει την κατάλληλες οδηγίες στον νεαρό ασθενή και στους οικείους του, εκμηδενίζοντας τελείως τον κίνδυνο. Η αντικαταθλιπτική θεραπεία απαιτεί αρκετές εβδομάδες για να δώσει το πλήρες αποτέλεσμα και θα πρέπει να επιτηρούνται οι ασθενείς το πρώτο διάστημα. Για να αντιμετωπισθεί το επί πλέον άγχος της αρχικής περιόδου μπορούν να συγχορηγηθούν αγχολυτικά.




KAΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ

Η αυτοκτονία αποτελεί την πιο σοβαρή επείγουσα κατάσταση στην ψυχιατρική. Η πρόληψη και η πρόβλεψή της αποτελούν ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα της κλινικής πρακτικής και της έρευνας, καθώς δεν έχει ακόμα εντοπισθεί με ακρίβεια μια «αυτοκτονική συμπεριφορά». Η αυτοκτονία μπορεί να αποτελέσει την τραγική κατάληξη της κατάθλιψης (περισσότερο από 15%) και άλλων σοβαρών ψυχιατρικών διαταραχών όπως η σχιζοφρένεια, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και σε πιο «ελαφριές» παθολογίες, όπως στις αγχώδεις η να αποτελέσει ένα κίνδυνο στις κρίσιμες και μεταβατικές φάσεις της ζωής ( εφηβεία, γεροντική ηλικία ). Το ιδιαίτερα ανησυχητικό στην αυτοκτονία συνίσταται στην πανταχού παρουσία της (μπορεί να πλήξει οποιονδήποτε), στην εγκάρσια κατανομή, τόσο κοινωνικο-γεωγραφική ( μπορεί να παρουσιαστεί σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και τις κουλτούρες), όσο και νοσογραφική ( σε κάθε παθολογία), καθώς και στο απρόβλεπτό της. Όλοι συνήθως δοκιμάζουμε έκπληξη διαβάζοντας ότι κάποιος που γνωρίζαμε αυτοκτόνησε ή ότι έκανε απόπειρα. Η κοινή αντίδραση σ΄αυτές τις περιπτώσεις είναι η αμηχανία και το ξάφνιασμα (δε θα μπορούσα ποτέ να το φανταστώ)...

Ας παραθέσουμε τώρα μερικά στοιχεία. Στις δυτικές χώρες η αυτοκτονία αντιπροσωπεύει το 1% των θανάτων. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΟΜS), κάθε χρόνο αυτοκτονούν περίπου 800.000 άτομα. Για τους εφήβους η αυτοκτονία αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου και για τους ηλικιωμένους την ένατη. Αυτό είναι κατανοητό,γιατί οποιοδήποτε ψυχοπιεστικό γεγονός σ’αυτές τις δύο φάσεις, που συνήθως χαρακτηρίζονται από ανωριμότητα ή ευαλωτότητα, βιώνεται με μεγαλύτερη ένταση. Στην Ευρώπη, η υψηλότερη συχνότητα αυτοκτονιών παρατηρείται στις Σκανδιναβικές χώρες και στην Αυστρία. Πρώτη χώρα στην αύξηση των αυτοκτονιών είναι η Ιαπωνία με 33.000 περιστατικών το χρόνο, έναντι 20.000 της προηγούμενης δεκαετίας. Στο τελευταίο παγκόσμιο ψυχιατρικό συνέδριο αναφέρθηκε ότι οι πλειοψηφία των αυτόχειρων Ιαπώνων ήταν άρρενες, μέσης ηλικίας, που έχασαν τη δουλειά τους, κάτι που θεωρείται αβάσταχτο στην τοπική κουλτούρα.

Όλες οι έρευνες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι τα στρεσσογόνα γεγονότα (life events) διαδραματίζουν ένα καθοριστικό ρόλο στην αυτοκτονική συμπεριφορά. Μεταξύ αυτών των γεγονότων το σημαντικότερο είναι οι απώλειες, τόσο αγαπημένων προσώπων, όσο και εργασίας, κατοικίας, κοινωνικής θέσης, οικονομικής κατάστασης, αλλά και απώλεια ιδανικών ή προσωπικού νοήματος.

Η καταθλιπτική συμπτωματολογία που συνδέεται με την αυτοκτονικότητα περιλαμβάνει: αισθήματα απελπισίας και αδιεξόδου, ιδέες υποτίμησης, αναξιότητας και απαισιοδοξίας, διαταραχές του ύπνου, μείωση των ενδιαφερόντων, παραμέληση του εαυτού, κοινωνική απομόνωση, αισθήματα εχθρικότητας. Τα συνηθέστερα χαρακτηριστικά του καταθλιπτικού που αυτοκτονεί είναι : άνδρας, ώριμης ηλικίας, χωρισμένος, χήρος, διαζευγμένος ή άγαμος, ζει μόνος, έχει πραγματοποιήσει απόπειρα στο παρελθόν, έχει πρώιμη εμπειρία γονεϊκής στέρησης, δεν έχει καλή συνεργασιμότητα στη θεραπεία, λαμβάνει ανεπαρκείς δόσεις αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Η ιδιαίτερα χαμηλή τιμή του κύριου μεταβολίτη της σεροτονίνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) και η αυξημένη στάθμη της κορτιζόλης του πλάσματος έχουν συσχετισθεί με αυτοκτονικές συμπεριφορές.

Άλλο σημαντικό ρόλο έχουν οι προδιαθεσικοί παράγοντες. Εννοούμε με αυτόν τον όρο ένα μεγάλο φάσμα καταστάσεων, που μπορούν να προδιαθέτουν το άτομο να χάσει τελείως την ελπίδα και τη φυσιολογική επιθυμία για ζωή. Οι ψυχοπαθολογικές διαταραχές αφορούν κατά κύριο λόγο την κατάθλιψη σε όλες τις κλινικές παραλλαγές : το μείζων καταθλιπτικό επεισόδιο, με ή χωρίς ψυχωσικά στοιχεία, τη διπολική διαταραχή, αλλά και την αντιδραστική κατάθλιψη, τη δυσθυμία, την κυκλοθυμία και τα καταθλιπτικά ισοδύναμα ( συμπτώματα ή συμπεριφορές που δεν χαρακτηρίζονται άμεσα καταθλιπτικά, αλλά υποθάλπουν μια διαταραχή της διάθεσης, όπως ορισμένα ιδεοψυχαναγκαστικά συπτώματα ή μερικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας). Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και οι οργανικές παθολογίες, ειδικά οι χρόνιες εκφυλιστικές και αναπηρικές, που αποστερούν στο άτομο την αυτονομία, αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας.Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας είναι ένας άλλος προδιαθεσικός παράγοντας: μεθοριακές, λεγόμενες προσωπικότητες (borderline), που χαρακτηρίζονται από παρορμητικότητα, αστάθεια και μη ανοχή στις απογοητεύσεις και κατάχρηση ουσιών , αντικοινωνικές ή οιστριονικές προσωπικότητες, που τείνουν να δραματοποιούν και να μεγενθύνουν τις συναισθηματικές τους καταστάσεις. Γενικά η ύπαρξη μιας διαταραχής της προσωπικότητας, μπορεί να αποτελέσει ένα παράγοντα ελάττωσης της αυτοεκτίμησης, σε κάποιες φάσεις της ζωής, προδιαθέτοντας έτσι στην αυτοκτονία.

Γενετικές μελέτες υποστηρίζουν τη γενετική μεταβίβαση της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, προσδιοριζόμενη από ένα πολυγονιδιακό μοντέλο ή μέσω μιας βιοχημικής προδιάθεσης του ατόμου και αφορά κυρίως την αδυναμία ελέγχου της παρορμητικής συμπεριφοράς.

Στο εσωτερικό των αυτοκτονικών συμπεριφορών, πρέπει να διακρίνουμε την απόπειρα αυτοκτονίας, θεωρούμενη πιο συχνή στον γυναικείο πληθυσμό (ενώ η επιτυχής αυτοκτονία είναι πιο συχνή στους άντρες), και την αποτυχημένη αυτοκτονία, που αναφέρεται σε μια σοβαρή απόπειρα που δεν ολοκληρώθηκε, αλλά που μπορούσε να έχει επιτυχία. Τέλος ονομάζονται παρα-αυτοκτονικές συμπεριφορές, όλες οι ενέργειες που περιέχουν μια ασυνείδητη ή λανθάνουσα επιθυμία θανάτου. Συνήθως εκδηλώνονται με την αναζήτηση του κινδύνου και τις θανατηφόρες προκλήσεις (επικίνδυνη οδήγηση, κατάχρηση ουσιών, extrem sports κ.λ.π.). Αν λάβουμε υπ’όψη και αυτές τις κατηγορίες αυτοκτονικής συμπεριφοράς,κατανοούμε ότι το θέμα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα και εξάπλωση, απ’όσο συνήθως πιστεύουμε!

Τα αιτία του φαινομένου , είναι τόσο βαθιά και πολυάριθμα, τόσο στενά συνδεδεμένα με τη συναισθηματική ζωή, που είναι δύσκολο να φανταστούμε μια πρόληψη για όλες τις περιπτώσεις. Μπορούμε, όμως, να να επέμβουμε σε όλες τις γνωστές παραμέτρους, που συνδέονται με το πρόβλημα : απώλειες, στρεσσογόνα γεγονότα, μοναξιά, ανεργία, οικονομικά αδιέξοδα, συνύπαρξη ψυχιατρικών και οργανικών παθήσεων, κρίσιμες φάσεις της ζωής, όπως η εφηβεία, η λοχεία και το γήρας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης μπορεί να μειώσει σημαντικά την επίπτωση των αυτοκτονιών. Οι μη ψυχίατροι θεράποντες θα πρέπει να μπορούν να διαγνώσουν την κατάθλιψη και μην υποτιμούν ποτέ την απελπισία, την αίσθηση του κενού και την απειλή (εκφρασμένη ή μη) του πάσχοντα να «δώσει ένα τέλος».

21/6/08

H ΟΡΘΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟΥ

ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΕΡΟΜΑΣΤΕ ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟ

Μερικές συμβουλές σε συγγενείς και φίλους.

Τι να μην τους λέμε

Τι να τους λέμε

« Προσπάθησε να το ξεπεράσεις, όλοι έχουν προβλήματα. Πρέπει να τα καταφέρεις μόνος σου.»

« Η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια όπως άλλες. Δεν μπορείς να την ξεπεράσεις χωρίς ειδική θεραπεία. Με τη θεραπεία το 80-90% των ασθενών βελτιώνονται ή θεραπεύονται πλήρως.»

" Αντί να κάθεσαι κλεισμένος και να παραπονιέσαι βγές, συνάντησε κόσμο και θα δεις ότι θα αισθανθείς καλύτερα. Κάνε κάτι χρήσιμο, δούλεψε και θα δεις ότι θα σου περάσουν όλα...»

«Δεν είναι όλα τόσο άσχημα όσο σου φαίνονται. Είναι τα μαύρα γυαλιά της κατάθλιψης που σε κάνουν να τα βλέπεις όλα μαύρα.»

«Κοίταξε αυτούς που είναι χειρότερα από εσένα και έχουν πραγματικά προβλήματα. Εσύ έχεις δουλειά, υγεία είσαι νέος. Τι σου λείπει

«Συχνά δεν υπάρχουν εμφανείς εξωτερικοί λόγοι για την κατάθλιψη, που προκαλείται από βιοχημική δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Δεν χρειάζεται να νιώθεις ένοχος».

«Εάν είσαι πραγματικά άσχημα είναι καλύτερα να αφήσεις αυτή τη δουλειά. ( ή τη σχέση ή την πόλη)».

«Κοίταξε, όσο αισθάνεσαι άσχημα μη πάρεις σοβαρές αποφάσεις. Μην παραιτηθείς, μην χωρίσεις, μην πουλήσεις το σπίτι. Μπορεί όταν γίνεις καλά να δεις τα πράγματα διαφορετικά..»

«Κοίταξε να μην τοξινοθείς από τα φάρμακα».

«Τα σύγχρονα φάρμακα δεν βλάπτουν τον οργανισμό, όταν ακολουθούνται οι οδηγίες του ιατρού.»

Τι μπορεί να σου κάνει ένα χάπι; Ναι ,θα σε ηρεμήσει αλλά μη φαντάζεσαι ότι θα σου λύσει τα προβλήματα»

« Τα αντικαταθλιπτικά, χωρίς να είναι ηρεμιστικά μειώνουν το άγχος,αλλά κυρίως βελτιώνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Σίγουρα δεν σου λύνουν τα προβλήματα, αλλά σε βοηθούν να τα αντιμετωπίσεις με καθαρό μυαλό».

«Τώρα που είσαι καλύτερα δεν χρειάζεται να παίρνεις φάρμακα. Πρόσεχε μην εθιστείς και δεν μπορείς να τα κόψεις».

«Είναι αλήθεια, τώρα είσαι καλύτερα, αλλά πρέπει να συνεχίσεις την προφυλακτική θεραπεία όσο χρόνο σου υπέδειξε ο ψυχίατρός σου. Δεν πρέπει να διατρέξεις τον κίνδυνο μιας υποτροπής. Θυμάσαι πόσο άσχημα ήσουν; Τα αντικαταθλιπτικά δεν είναι εθιστικά και μπορείς να τα διακόψεις με ευκολία.»



ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ




1. Υπάρχει ελπίδα να γίνω καλά από την κατάθλιψη;

Σήμερα η ύφεση από την κατάθλιψη αποτελεί ένα πραγματικό γεγονός. Οι ασθενείς αισθάνονται καλύτερα χάρη στα αντικαταθλιπτικά και στις άλλες διαθέσιμες θεραπείες. Η διαδικασία της ύφεσης χρειάζεται αρκετό χρονικό διάστημα και ο συνδυασμός με ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ο ασθενής μπορεί να συζητήσει με το γιατρό του και να αποφασίζουν από κοινού για την καλύτερη θεραπεία. Σε χρόνια περιστατικά η προφυλακτική θεραπεία των υποτροπών πρέπει να συνεχίζεται δια βίου.


2. Φαίνεται ότι ο αριθμός των καταθλιπτικών ατόμων όλο και αυξάνεται σε σχέση με το παρελθόν. Υπάρχει κάποια εξήγηση;

Η κατάθλιψη είναι αρκετά συνηθισμένη. Παρόλο που οι έρευνες έχουν δείξει μία αύξηση στον αριθμό των καταθλιπτικών ασθενών, δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως που μπορεί να οφείλεται αυτή η αύξηση. Πιθανότατα στο στρες του σύγχρονου τρόπου ζωής, αλλά και στην ευαισθητοποίηση για την αναγνώριση της κατάθλιψης σαν μιας θεραπεύσιμης ιατρικώς ασθένειας. Στο παρελθόν (αλλά και σήμερα) η κατάθλιψη κρυβόταν συχνά πίσω από από αλκοολισμό, κατάχρηση ουσιών και ψυχοσωματικές παθήσεις.


3. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θλίψης και κατάθλιψης;

Η θλίψη είναι μία φυσική αντίδραση του οργανισμού σε ένα δυσάρεστο γεγονός. Είναι λογικό μετά την απώλεια μιας σχέσης, ενός ατόμου, ο άνθρωπος να αισθάνεται στενοχωρημένος και να εμφανίζει κάποια συμπτώματα κατάθλιψης, όπως ανορεξία και διαταραχές στον ύπνο. Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν το πολύ 2 μήνες στο 30% αυτών των ανθρώπων. Αντίθετα ο καταθλιπτικός έχει αισθήματα αναξιότητας, ενοχής και μειωμένης αυτοεκτίμησης που δεν είναι κοινά στην απλή θλίψη. Μερικές φορές η θλίψη μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Ένα 15% των ατόμων με θλίψη μπορεί να αναπτύξουν κατάθλιψη 1 χρόνο μετά την τραυματική τους εμπειρία.


4. Πώς θα αντιδράσουν οι άλλοι άνθρωποι στην κατάθλιψη μου;

Μερικές φορές η οικογένεια και το φιλικό περιβάλλον έχουν απροσδόκητα μεγαλύτερες απαιτήσεις από έναν καταθλιπτικό σε σχέση με το τι είναι ικανός να κάνει. Η κόπωση και η αδυναμία, δύο από τα συμπτώματα της κατάθλιψης που μπορεί να υπάρχουν χωρίς εμφανή σημάδια ανικανότητας, που όμως οι άλλοι τα βλέπουν σαν ελάττωμα. Η κόπωση συχνά μεταφράζεται σαν τεμπελιά ή έλλειψη πρωτοβουλιών. Αυτές οι αντιδράσεις μπορεί να οδηγήσουν τον ασθενή να αμφιβάλλει για τον εαυτό του και να τον υποτιμά. Είναι σημαντικό να συζητά με τον θεραπευτή του αυτά τα θέματα και να βρίσκει τρόπους να τα χειρίζεται. Ο ψυχίατρος μπορεί να του προτείνει τρόπους που να τον βοηθήσουν να καταλάβει η οικογένεια και οι φίλοι του την κατάσταση στην οποία βρίσκεται.


5. Πότε η καταθλιπτική διάθεση είναι φυσιολογική αντίδραση και πότε είναι σύμπτωμα μείζονος κατάθλιψης;

Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι κάποιες στιγμές της ζωής τους έχουν καταθλιπτική διάθεση. Συνήθως όμως είναι παροδική και διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα. Άλλωστε είναι λογικό μετά από ένα δυσάρεστο γεγονός να αισθάνεσαι άσχημα. Τα συναισθήματα αυτά διαρκούν μερικές μέρες ως μία εβδομάδα. Παράλληλα οι άνθρωποι αυτοί σκέφτονται και ευχάριστα πράγματα. Για να θεωρηθεί ότι κάποιος είναι καταθλιπτικός θα πρέπει να εμφανίζει καταθλιπτικά συμπτώματα τα οποία διαρκούν επί μακρόν και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή του λειτουργικότητα.


6. Nομίζω ότι έχω κατάθλιψη, αλλά θέλω να το παλέψω πρώτα μόνος μου, κάνω καλά;

Όχι! Η κατάθλιψη δεν αντιμετωπίζεται χωρίς ειδική βοήθεια, και δεν χρειάζεται κανείς να φτάσει στα όρια της αντοχής του για να ζητήσει ειδική βοήθεια. Δεν εξαρτάται πόσο έξυπνος, δυνατός χαρακτήρας και πετυχημένος είσαι! Η αυτοανάλυση όχι μόνο δεν βοηθάει καθόλου, αλλά χειροτερεύει την κατάσταση, γιατί οι νοητικές λειτουργίες του καταθλιπτικού είναι κατά κανόνα επηρεασμένες αρνητικά. Η μειωμένη συγκέντρωση και μνήμη, η αυτομομφή, η υπερβολική ευαισθησία και ευ συγκινησία, οι ενοχές για περασμένα γεγονότα , η καταστροφοποίηση και η απελπισία είναι συχνά συμπτώματα της νόσου, που εμποδίζουν το άτομο να δει ρεαλιστικά την πραγματικότητα. Εξ άλλου, στις σοβαρότερες περιπτώσεις, οι βιοχημικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου καθιστούν την φαρμακευτικά αγωγή απαραίτητη. Οι άνθρωποι με κατάθλιψη, συνεπώς, δεν είναι ούτε δειλοί, ούτε εγωιστές ή κατά φαντασίαν ασθενείς. Είναι απλά ασθενείς, όπως οι διαβητικοί, οι καρδιοπαθείς, , οι νεφροπαθείς κ.λ.π.


7. Που μπορώ να απευθυνθώ για βοήθεια;

Συζήτα το πρόβλημα σου με τον οικογενειακό ιατρό. Αυτός μπορεί να διακρίνει τα καταθλιπτικά συμπτώματα και να δει αν οφείλονται σε κάποια οργανικά αίτια. Μετά τη διάγνωση μπορεί να να γίνει παραπομπή σε ψυχίατρο.


8. Είχα πάρει στο παρελθόν αντικαταθλιπτικά για 10 μέρες αλλά δεν μου έκαναν τίποτε και τα σταμάτησα

Προσπάθησε να έχεις υπομονή και συνέχισε τη θεραπεία. Αυτά τα φάρμακα χρειάζονται 3-4 ή και περισσότερες εβδομάδες για να δώσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε γενικές γραμμές, αρχικά βελτιώνονται οι διαταραχές του ύπνου και της όρεξης. Μετά υφίεται το άγχος, επανέρχεται η σωματική ευεξία και η ενεργητικότητα. Τελευταία, μετά από τρεις τέσσερις εβδομάδες συνήθως, βελτιώνεται το καταθλιπτικό συναίσθημα.
Αν μετά από τρεις - τέσσερις εβδομάδες δεν εμφανιστεί το επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα, ο γιατρός σας μπορεί να αυξήσει τη δόση του φαρμάκου, να προσθέσει ένα άλλο ή να το αντικαταστήσει με ένα διαφορετικό. Σε περισσότερους από το 80% των ασθενών με κατάθλιψη η συμπτωματολογία υποχωρεί πλήρως με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.


9. Πώς δρουν τα αντικαταθλιπτικά;

Τα αντικαταθλιπτικά δρουν στον εγκέφαλο αυξάνοντας τα επίπεδα νοραδρεναλίνης ή σεροτονίνης ή και των δύο στην νευρική σύναψη. H Bουπροπιόνη αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης και της νοραδρεναλίνης.


10. Τι συμβαίνει αν δεν ανταποκριθώ στη θεραπεία;

Πρέπει να γίνει λήψη ικανής δόσης αντικαταθλιπτικού για τουλάχιστον 4 εβδομάδες, πριν υποθέσει κανείς ότι δεν έχει ανταπόκριση. Υπάρχουν μετά εναλλακτικές δυνατότητες σε περίπτωση μη ανταπόκρισης όπως η αύξηση της δόσης, η χορήγηση άλλου αντικαταθλιπτικού ή και συνδυασμού αντικαταθλιπτικών και άλλων φαρμάκων όπως σταθεροποιητικών της διάθεσης, νευροληπτικών κλπ. Αν εξακολουθεί να μην εμφανίζεται ανταπόκριση, μια άλλη επιλογή που μπορεί να εξετάσει ο γιατρός σας είναι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ΗΣΘ), η οποία είναι μια από τις αποτελεσματικότερες θεραπείες για την κατάθλιψη, ιδιαίτερα σε σοβαρές περιπτώσεις που δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες ή σε άτομα που δεν μπορούν να λάβουν φάρμακα.


11. Τα φάρμακα με πείραξαν και τα έκοψα

Στην αρχή της αγωγής μπορεί να υπάρξουν κάποιες ακίνδυνες σωματικές ενοχλήσεις (π.χ. ζάλη, υπνηλία, ένταση) που όμως υποχωρούν κατά κανόνα σε λίγες ημέρες. Οι οδηγίες του θεράποντος ιατρού μπορούν να αποτρέψουν και να αντιμετωπίσουν κατάλληλα αυτές τις δυσκολίες.


12. Διάβασα στις οδηγίες ότι τα φάρμακα προκαλούν ένα σωρό παρενέργεις και φοβήθηκα να τα πάρω.

Οι περισσότερες παρενέργειες που αναφέρονται στα ενημερωτικά φυλλάδια είναι σπάνιες έως πολύ σπάνιες και εμφανίζονται σε εξαιρετικές συνθήκες και σε ιδιαίτερα βεβαρημένους ή ευαίσθητους οργανισμούς. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κάνουν πολυετή χρήση αντικαταθλιπτικών χωρίς ουσιαστικές επιπτώσεις στον οργανισμό. Τα νεότερα αντικαταθλιπτικά εκτός από αποτελεσματικά είναι και πολύ ασφαλή, αφού ουσιαστικά στερούνται παρενεργειών . Η μη συμμόρφωση με τη φαρμακευτική αγωγή θέτει, αντίθετα, σε σοβαρό κίνδυνο την ίδια την ζωή του ασθενούς!...


13. Υπάρχει περίπτωση να υποφέρω και από άλλη ασθένεια ταυτόχρονα (μαζί) με την κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη συνοδεύεται συχνά από άγχος (υπερβολική ανησυχία, νευρικότητα, ταχυκαρδία κ.λ.π.) και σωματικά ενοχλήματα (κεφαλαλγίες, μυϊκοί πόνοι κ.λ.π.).
Κάποιες φορές τα ενοχλήματα είναι τόσο δυσάρεστα, ώστε αυτά είναι που οδηγούν αρχικά τον πάσχοντα στο γιατρό, ο οποίος αργότερα εντοπίζει την κατάθλιψη.
Οι ασθένειες που συνυπάρχουν συχνότερα με την κατάθλιψη είναι: η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, η Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή (Κοινωνική Φοβία), η Διαταραχή Πανικού, η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, η Διαταραχή μετά από Τραυματικό Στρες, η εξάρτηση από ουσίες και ο αλκοολισμός. Όταν συνυπάρχουν διαφορετικές νοσολογικές οντότητες, η θεραπευτική παρέμβαση ασκείται με ιδιαίτερη προσοχή.
Ευτυχώς, σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα θεραπευτικά μέσα που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά και την κατάθλιψη και τις άλλες ασθένειες που τυχόν συνυπάρχουν με αυτήν.


14. Μπορεί να μεταδώσω την κατάθλιψη στα παιδιά μου;

Από επιδημιολογικές έρευνες έχει καταδειχθεί ότι ο κίνδυνος νόσησης για τους συγγενείς των ασθενών από κατάθλιψη είναι μεγαλύτερος από αυτόν του γενικού πληθυσμού. Ακόμα, όμως, και οι μονοζυγωτικοί δίδυμοι (οι δίδυμοι που μοιάζουν μεταξύ τους) δεν εμφανίζουν τον ίδιο κίνδυνο νόσησης.
Σήμερα πιστεύεται ότι αυτό που κληρονομείται είναι μια ευπάθεια, μία προδιάθεση για την πρόκληση της νόσου, η οποία θα εκδηλωθεί άν επιδράσουν και τραυματικά - ψυχοπιεστικά γεγονότα.



15. Τι έχω κάνει λάθος και αρρώστησα από κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη δεν εμφανίζεται σε κάποιον επειδή έχει κάνει κάτι λάθος. Όπως και σε οποιαδήποτε άλλη σωματική ασθένεια στην αιτιολογία της συμμετέχουν και βιολογικοί παράγοντες.
Έχει αποδειχθεί ότι στην κατάθλιψη, διαταράσσεται η ισορροπία κάποιων βιοχημικών ουσιών στον εγκέφαλο και ότι τα αντικαθλιπτικά φάρμακα δρουν αποκαθιστώντας αυτή την ισορροπία που έχει διαταραχθεί.
Αν δεν συμμετείχαν στην αιτιολογία της κατάθλιψης βιολογικοί συντελεστές, τα αντικαταθλιπτικά δεν θα ασκούσαν καμία επίδραση στους ασθενείς, όπως και δεν ασκούν στους υγιείς, δηλαδή τα αντικαταθλιπτικά δεν κάνουν «ευτυχισμένο» έναν άνθρωπο που δεν έχει κατάθλιψη.



16. Δεν μπορώ να φτάσω εύκολα σε οργασμό τώρα που κάνω θεραπεία με αντικαταθλιπτικά. Μπορώ να διακόψω την φαρμακευτική αγωγή τα Σαββατοκύριακα για να βελτιωθεί η σεξουαλική μου λειτουργία;


Ορισμένοι γιατροί συνιστούν να διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή τα Σαββατοκύριακα. Η πρακτική αυτή, όμως, εμπεριέχει κινδύνους, διότι υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνεται η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής παρέμβασης ή υπονομεύεται η συμμόρφωση του ασθενούς.
Το καλύτερο θα ήταν, η αντικατάσταση του αντικαταθλιπτικού με ένα άλλο ή η χορήγηση κάποιων φαρμάκων που βελτιώνουν τη σεξουαλική λειτουργία.


17. Τα αντικαταθλιπτικά είναι ίδια με τα τονωτικά χάπια;

Όχι, με τίποτα. Τα τονωτικά μπορεί να αυξήσουν τη ζωντάνια και την ενεργητικότητα σε όλους τους ανθρώπους είτε έχουν κατάθλιψη είτε όχι. Τα τονωτικά χάπια μπορεί να αποβούν επικίνδυνα για τη ζωή ή την υγεία και δεν χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Τα αντικαταθλιπτικά, επίσης, δεν προσφέρουν τίποτα σ' έναν υγιή άνθρωπο, αλλά θεραπεύουν την κατάθλιψη, αποκαθιστώντας την ισορροπία κάποιων βιοχημικών ουσιών του εγκεφάλου που έχει διαταραχθεί.


18. Θα ξαναπάθω κατάθλιψη;

Η πιθανότητα επανεμφάνισης της κατάθλιψης εξαρτάται από τον αριθμό των προηγούμενων επεισοδίων.
Για τα άτομα που βιώνουν το πρώτο τους επεισόδιο, οι πιθανότητες να ξανανοσήσουν είναι 50%. Για κάποιον που είχε δυο επεισόδια στο παρελθόν, οι πιθανότητες να εμφανιστεί και τρίτο είναι 70% και μετά το τρίτο επεισόδιο ο κίνδυνος να επανεμφανιστεί η νόσος φτάνει το 90%.
Ο κίνδυνος αυξάνει όταν υπάρχει στην οικογένεια μέλος που πάσχει από κατάθλιψη, όταν συνυπάρχουν χρόνια ιατρικά προβλήματα, πρώιμες τραυματικές εμπειρίες ή ιστορικό κακοποίησης, δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή εμφάνιση της νόσου είτε σε μικρή ηλικία (πριν τα 15) είτε σε μεγάλη (μετά τα 60).
Όταν η συμπτωματολογία της νόσου δεν έχει υποχωρήσει εντελώς (πλήρης ύφεση), ελλοχεύει ο κίνδυνος της υποτροπής.
Για να αποτραπεί αυτός ο κίνδυνος, πρέπει η αγωγή να συνεχίζεται στην πλήρη θεραπευτική δόση για έξι έως δώδεκα μήνες (συνεχιζόμενη θεραπεία). Όταν οι πιθανότητες επανεμφάνισης είναι μεγάλες (ή μετά το δεύτερο επεισόδιο), η αγωγή θα πρέπει να συνεχιστεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (πέντε χρόνια ή και δια βίου, θεραπεία συντήρησης). Όταν οι γιατροί λένε «Η δόση που σας έκανε καλά, θα σας διατηρήσει καλά» έχουν δίκιο, γιατί τα καλύτερα θεραπευτικά οφέλη μακροπρόθεσμα προκύπτουν όταν οι ασθενείς λαμβάνουν την περίοδο της συντήρησης στη θεραπευτική δόση, «τη δόση που τους έκανε καλά».


19. Η ψύχωση και η κατάθλιψη είναι το ίδιο πράγμα;

Όχι. Στην κατάθλιψη -στις περισσότερες τουλάχιστον μορφές της, δεν εμφανίζονται τα παραγωγικά συμπτώματα, οι παραληρητικές ιδέες και οι ψευδαισθήσεις που κυριαρχούν στις ψυχώσεις και υποδηλώνουν σοβαρή διαταραχή των ψυχικών λειτουργικών. Στην κατάθλιψη, επίσης, σε αντίθεση με τις ψυχώσεις, ο ασθενής έχει επαρκή αντίληψη της πραγματικότητας, διαθέτει εναισθησία (αναγνωρίζει δηλαδή το παθολογικό της κατάστασής του) βιώνει τα συμπτώματα που τον κατατρύχουν ως ανεπιθύμητα και ξένα προς το εγώ του (δύστονα) και γι' αυτό, εκουσίως, επιθυμεί να ανακουφισθεί λαμβάνοντας θεραπεία.
Τα φάρμακα που χορηγούνται για την θεραπεία της κατάθλιψης τα αντικαταθλιπτικά, δεν έχουν καμία σχέση με τα αντιψυχωτικά, τα φάρμακα δηλαδή, που αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα των ψυχώσεων και τα οποία αδόκιμα ονομάζονται «ψυχοφάρμακα».


15/6/08

ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ


ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Υπάρχουν ψυχοθεραπείες διαφόρων κατευθύνσεων στη θεραπεία της κατάθλιψης : γνωσιο-συμπεριφορικές, ψυχοδυναμικές, διαπροσωπικές, φαινομενολογικές, κ.λ.π. Σε γενικές γραμμές οι ψυχοθεραπείες δρουν μεταβάλλοντας ορισμένες δυσλειτουργικές πεποιθήσεις ή συμπεριφορές και βοηθώντας τον ασθενή να βελτιώσει την αυτοεκτίμηση καθώς και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στις λεγόμενες « αντιδραστικές καταθλίψεις» που πυροδοτούνται από ειδικά και περιορισμένα στο χρόνο γεγονότα ( έντονο στρες, πένθος, συγκρούσεις ενδοπροσωπικές και σχέσεων ). Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας στην κατάθλιψη (μόνη της) φθάνει και συχνά ξεπερνά το 30-35%,. Ιδιαίτερα ενδεδειγμένη στις πιο ελαφριές και μέτριας βαρύτητας καταθλίψεις, όπου τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλότερα. Στις πιο βαριές περιπτώσεις η φαρμακευτική αγωγή παραμένει ο βασικός άξονας της θεραπείας , παρότι η παράλληλη ψυχολογική υποστήριξη προσφέρει μια επιπρόσθετη βοήθεια. Πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν, εξάλλου, ότι η ψυχοθεραπεία , ενισχύοντας τις ψυχο-φυσικές άμυνες, μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο υποτροπών και νέων επεισοδίων.


Η ΓΝΩΣΙΟ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ανάμεσα στις διάφορες ψυχοθεραπείες η γνωσιο-συμπεριφορική έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Όπως δηλώνει η ονομασία συνδυάζει δύο μορφές ψυχοθεραπείας : τη γνωσιακή και τη συμπεριφορική. Η συμπεριφορική βοηθάει τον ασθενή να μάθει καινούργιους τρόπους αντίδρασης στην αντιμετώπιση των καθημερινών δυσκολιών. Η γνωσιακή βοηθάει στον εντοπισμό δυσλειτουργικών πεποιθήσεων και στην αντικατάστασή τους με άλλες, πιο λειτουργικές. Διαφοροποιείται από την ψυχανάλυση γιατί είναι βραχεία σε διάρκεια και γιατί εστιάζεται στο παρόν δίνοντας μικρότερη βαρύτητα στα γεγονότα της νηπιακής και της παιδικής ηλικίας. Εξάλλου προτείνει πρακτικές λύσεις σε τρέχοντα προβλήματα. Σε περιπτώσεις διακοπής της φαρμακευτικής αγωγής, η γνωσιο-συμπεριφορική θεραπεία απεδείχθη αποτελεσματική στο να μειώσει τη συχνότητα και τη βαρύτητα νέων επεισοδίων.


Τι είναι η κατάθλιψη από την οπτική γωνία της γνωσιακής ψυχοθεραπείας

Όπως υποστήριζε και ο Επίκτητος («Δεν είναι τα πράγματα που ταράττουν τους ανθρώπους, αλλά οι ιδέες των ανθρώπων για τα πράγματα») είναι δυνατόν ένα άτομο να ρέπει προς την κατάθλιψη όχι τόσο από τι του συμβαίνει, αλλά από τον τρόπο που ερμηνεύει αυτά που του συμβαίνουν. Σύμφωνα με τον Aaron Beck, που πρώτος υποστήριξε τη «γνωσιακή υπόθεση» της κατάθλιψης, διαταραχές του περιεχομένου, της δομής και της λειτουργίας της σκέψης συμβάλλουν καθοριστικά στην έναρξη, στη διαμόρφωση της κλινικής εικόνας και στη διατήρηση της κατάθλιψης. Το περιεχόμενο της σκέψης του καταθλιπτικού χαρακτηρίζεται από αρνητική θεώρηση του εαυτού (είμαι ανεπαρκής, ελαττωματικός..), του κόσμου ( είναι απαιτητικός, απορριπτικός, ..) και του μέλλοντος ( χωρίς προοπτικές, χωρίς ελπίδα). Η δομή της σκέψης περιλαμβάνει νοητικές κατασκευές (ή σχήματα) υπεύθυνες για την επιλογή, επεξεργασία και ερμηνεία των πληροφοριών. Αυτά τα σχήματα βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση, αλλά όταν ενεργοποιηθούν από κατάλληλα ερεθίσματα παράγουν αρνητικές, δύσκαμπτες πεποιθήσεις και διεργασιακές παρεκκλίσεις του νοητικού οργάνου που οδηγούν στην κατάθλιψη. Η Γνωσιακή ψυχοθεραπεία είναι μια βραχεία μορφή ψυχοθεραπείας (15-25 συνεδρίες ) με συχνότητα συνήθως εβδομαδιαία. Ως βασικά στοιχεία της θεωρούνται η συναισθηματική κατανόηση (empathy), o συνεργατισμός εμπειρισμός (collaborative empirism), καθώς και η δουλειά στο σπίτι (homework). Η αποτελεσματικότητα της γνωσιακής παρέμβασης στην κατάθλιψη είναι συγκρίσιμη και ουσιαστικά εφάμιλλη της φαρμακοθεραπείας (50%, έναντι 58%). Οι πιθανότητες υποτροπής είναι μικρότερες με τη γνωσιακή ψυχοθεραπεία σε σχέση με τη φαρμακοθεραπεία και τις άλλες επεμβάσεις.


ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ


Ο ίδιος ο Freud είναι πολύ επιφυλακτικός στην εφαρμογή της ψυχανάλυσης στις καταθλίψεις, ειδικά σ’αυτές με ψυχωσικά στοιχεία. Δηλώνει ότι η μέθοδός του είναι αναρμόδια, αν και αφήνει ανοικτή την πιθανότητα να μπορέσει στο μέλλον η ψυχανάλυση να προσπελάσει και την ψύχωση. Από τη δεκαετία του ’50 άρχισαν συστηματικές προσπάθειες να διευρυνθούν τα όρια εφαρμογής της ψυχανάλυσης. Η εικόνα στην οποία η ψυχανάλυση προτείνεται ως θεραπεία εκλογής, είναι η καταθλιπτική προσωπικότητα. Ο ηθικός μαζοχισμός αποτελεί κατά τον Freud στόχο συστηματικής ψυχαναλυτικής εργασίας. Μας προειδοποιεί όμως να αντέξουμε τις παράδοξες ματαιώσεις της θεραπείας : ο ασθενής με την καταθλιπτική προσωπικότητα αισθάνεται απειλή και αντιδρά έντονα τη στιγμή ακριβώς που αγγίζει τη βελτίωση, την επιτυχία και την απόλαυση της συνεπαγόμενης αναγνώρισης και αγάπης ! Στο βαθμό που ο θεραπευτής «αντέξει» τις ματαιώσεις της θεραπείας, μπορεί να προχωρήσει στην αποκάλυψη της πρωταρχικής διαταραγμένης σχέσης. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για την αναίρεση της καταθλιπτικής αντικειμενοτρόπου σχέσης.